'De ‘relatietoets’ moet bij elke beslissing op de agenda komen'

Wat betekent relationele continuïteit precies?

Nele Van Nevel: “Wat de naam zegt: continuïteit in relaties. Als we naar jongeren luisteren, blijkt dat zeker even belangrijk als continuïteit in zorgtrajecten, waar veel meer aandacht voor is. ‘Relaties’ zijn trouwens een ruim gegeven: het gaat erom dat de hulpverleners rondom jongeren niet constant wisselen, maar jongeren snakken ook naar continuïteit in hun persoonlijke leven en netwerk. Als ze bijvoorbeeld naar een pleeggezin gaan, is het voor veel jongeren belangrijk dat ze wél hun school, vriendengroep en hobby’s kunnen behouden. En ze hebben ook recht op reële participatie: ze willen hierover mee beslissen.”

Jongeren snakken ook naar continuïteit in hun persoonlijke leven en netwerk

Wanneer zijn jullie hiermee begonnen?

Vanessa Loones: “Enkele jaren geleden werd het Intersectoraal Regionaal Overleg Jeugdhulp (IROJ) gevraagd om een regioplan uit te werken rond de doelstellingen uit het decreet Integrale jeugdhulp, waaronder continuïteit. We zijn toen een intersectorale werkgroep gestart en onze eerste opdracht was om een visie uit te werken rond dit thema, vanuit cliëntperspectief. Dat werd een boeiende, inspirerende oefening. We verdiepten ons in een onderzoek van orthopedagoog Jan Naert (UGent), die jongeren heeft bevraagd naar continuïteit. Ook bij hem kwam dat relationele als belangrijke focus naar voren, wat voor ons toch een eye-opener was. Relationele continuïteit is lang onderbelicht gebleven, dus wij besloten daar extra veel aandacht aan te geven.”

Dat begon goed met de kick-off ‘Ik wil je - blijf bij me - hou van me’ - in november 2019.

Van Nevel: “Dat was inderdaad een groot succes: er waren 300 deelnemers uit alle sectoren van de jeugdhulp. Op die kick-off hebben Bruno Vanobbergen (algemeen directeur van Opgroeien) en Joost Bonte (onafhankelijk expert sociaal werk) gesproken, twee sterke ‘believers’ die een heel inspirerend verhaal brachten. Om alle deelnemers nadien ook concrete handvaten te geven, hadden we een ‘relatietest’ uitgewerkt, met allerlei reflectievragen voor kinderen en jongeren, hun context, hulpverleners en directies. Jongeren krijgen bijvoorbeeld de vraag of ze een begeleider hebben op wie ze altijd kunnen rekenen, en begeleiders kunnen reflecteren over de vraag of ze zichzelf als onvoorwaardelijk steunfiguur zien. Met zulke vragen zetten we alle betrokkenen aan het denken.”

Was er op de kick-off ook ruimte voor de mening van jongeren?

Loones: “We hadden een aantal filmpjes gemaakt van kinderen, jongeren en ouders. Eén getuigenis was heel pakkend: een jongere vertelde dat hij in zijn ganse traject in de jeugdhulp ongelofelijk veel hulpverleners heeft gekend, terwijl hij maar met een van hen écht een klik had gevoeld, precies omdat die onvoorwaardelijk in hem geloofde en af en toe buiten de lijntjes durfde te kleuren.”

Wat brengt de toekomst nog voor dit thema?

Van Nevel: “In juni 2020 stond een terugkeermoment gepland, waarbij alle deelnemers van de kick-off hun goede praktijken en bezorgdheden konden delen. Daarmee zouden we dan naar het beleid stappen. Helaas heeft Covid-19 daar een stokje voor gestoken. We stellen dit moment een jaar uit en werken nu een alternatief programma uit om het thema warm te houden. Want we blijven zeer ambitieus: de ‘relatietoets’ moet in de toekomst op de agenda komen bij elke beslissing rond jeugdhulp.”