'Als je luistert, hoor je meteen waarom iets wel of niet werkt'

Hoe blikt u terug op 2019?

Roel Reubens: “Ik vond het vooral boeiend om jongeren te horen vertellen over hun ervaringen met geestelijke gezondheidszorg. Die bleken heel divers. Zo krijgen veel jongeren - net als volwassenen - automatisch gesprekstherapie, terwijl dat niet altijd goed werkt. Een andere valkuil is de blinde vlek voor onderliggende trauma’s: veel jongeren krijgen labels en diagnoses, zoals ‘depressie’, ‘agressieproblematiek’ of ‘eetstoornis’. Maar over hun onderliggende probleem - vaak een trauma uit hun vroege jeugd - wordt amper of niet gesproken. En dan is er nog het gebrek aan diversiteit in de geestelijke gezondheidszorg. Vluchtelingen en jongeren met een etnisch-cultureel diverse achtergrond vinden nog minder dan andere jongeren aansluiting en toegang tot het bestaande aanbod. Allemaal eye-openers, wat mij betreft.”

Kunt u het project Take Care kort schetsen?

Reubens: “Het is gestart met een rondetafelgesprek over afzondering en fixatie, waarover het beleid ook jongeren en kinderen wilde beluisteren. Cachet bleek daarvoor de geknipte partner. Daarna probeerden we vooral met open vragen naar de ervaringen van de jongeren te peilen. Meestal op ontmoetingsavonden, maar we hebben bijvoorbeeld ook een schrijfweekend georganiseerd: in de eerste plaats creatief bedoeld, maar de verhalen kwamen vanzelf. Naar die activiteiten kwamen vooral jongeren uit het Cachet-netwerk. We wilden ook graag jongeren aantrekken die nog ondersteund worden in de geestelijke gezondheidszorg, maar dat bleek een stuk moeilijker. Door samenwerkingen met andere partners, zoals OverKop in Tienen en Esperto in Vlaams-Brabant, is dat toch deels gelukt.”

We hebben nu ook een veel beter zicht op ervaringsdeskundigheid binnen geestelijke gezondheidszorg

Waarom is participatie zo belangrijk?

Reubens: “Voor Cachet is dat een evidentie: jongeren hun zegje laten doen is onze belangrijkste missie. Als je naar hen luistert, hoor je meteen waarom iets wel of niet werkt. Maar vreemd genoeg gebeurt het nog veel te weinig. Neem nu een jongere die een suïcidepoging onderneemt: daar wordt vaak een hele batterij aan psychologen en psychiaters bijgehaald, maar soms vergeten die goed te luisteren naar de jongere en wat die nodig heeft. Stel dat hij wordt opgenomen, maar daardoor zijn schooljaar en een pak vrienden verliest? Soms wordt door goede zorg veel onbedoelde nevenschade aangericht, simpelweg door niet te luisteren.”

Welke resultaten hebben jullie bereikt?

Reubens: “Vooraf was de doelstelling dat er vier ontmoetingen zouden zijn met jongeren, uiteindelijk zijn dat er 16 geworden. En we hebben nu ook een veel beter zicht op ervaringsdeskundigheid binnen geestelijke gezondheidszorg: voor volwassenen waren er al een paar initiatieven, maar voor jongeren bestond er nagenoeg niets. Ik ben blij dat wij daar, samen met de partners, verandering in kunnen brengen.”

Wat zullen jullie in 2020 nog kunnen realiseren?

Reubens: “Dit project loopt verder en is zelfs uitgebreid: van één halftijdse medewerker tot twee. Daarmee willen we vooral inzetten op ‘bottom-up’ werk: vertrekken vanuit de signalen van de jongeren zelf, in hun taal en via hun media. Door Corona hebben we wat zaken moeten uitstellen - het is veel moeilijker om jongeren enkel online ervaringen te laten delen - maar de toekomst ziet er goed uit.”

Meer weten?: http://cachetvzw.be/#/nl/page/projecten/lopende-projecten/take-care