CLB; Lokale teams K&G; CAW (onthaal); Huizen van het kind; OverKop

We belichten hier enkele belangrijke spelers die laagdrempelig werken: de CLB's (functie onthaal); de lokale teams van Kind en Gezin Opgroeien die de preventieve gezinsondersteuning (PGO) op zich nemen; de CAW's voor hun functie onthaal; de Huizen van het Kind en de Overkophuizen.

CLB

Het CLB onthaalt iedere vraag door de leerling, ouder of schoolteam naar jeugdhulp, dus ook niet-schoolgerelateerde vragen. Voor het schooljaar 2020-2021 gaat het om 233.876 kinderen en jongeren (223.207 in het schooljaar 2019-2020). Dit grote getal weerspiegelt de cruciale rol die de CLB's spelen bij het snel en vroegtijdig opvangen en signaleren van mogelijke problemen. 

Zowel het aantal leerlingen waarvoor een vraag gesteld wordt aan het CLB als het aantal interventies per leerling is gestegen. De CLB's geven zelf in hun jaarverslag aan dat de zorgzwaarte jaar na jaar toeneemt, waarbij casussen alsmaar complexer worden en er meer interventies vanuit het CLB nodig zijn.

CLBch@t als houvast 

Het CLB onthaalt niet alleen vragen op de klassieke manier (nl. face to face) maar zet ook in op online hulpverlening en dit via de CLBch@t, waar leerlingen en hun ouders op een laagdrempelige en anonieme manier een vraag kunnen stellen aan het CLB. Tijdens het schooljaar 2020-2021 werden 10.951 chatgesprekken gevoerd. Dit is een stijging met maar liefst 27% in vergelijking met het voorgaande schooljaar (8.620 gesprekken). Ook in het schooljaar daarvoor was dit aantal fel gestegen met 58 procent.

Studiekeuze blijft met ruim 14 % van de gesprekken naar traditie het meest voorkomende gespreksonderwerp met leerlingen. De andere thema’s die vaak voorkomen, situeren zich vooral binnen de CLB begeleidingsdomeinen ‘psychisch en sociaal functioneren’ en ‘preventieve gezondheidszorg’. 

Lokale teams Kind en Gezin

De lokale teams van Kind en Gezin bieden van bij de geboorte tot een kind naar school gaat een preventief en ondersteunend programma aan. Het aanbod is op maat van elk gezin én geïntegreerd. Dit wil zeggen dat de verschillende domeinen waarin Kind en Gezin een opdracht heeft (Groeipakket, kinderopvang, preventieve gezinsondersteuning, adoptie) als één geheel bij de ouder terechtkomen, en bovendien op een gepast moment in het dienstverlenend traject.

In totaal is bij 207.935 unieke kinderen gebruik gemaakt van de dienstverlening van Kind en Gezin in 2021. Dit cijfer is in vergelijking met het voorbije jaar (201.717 in 2020) opnieuw gestegen (met 3 procent), na een aantal jaren van lichte dalingen.

Centra algemeen welzijnswerk (onthaal)

Problemen met financiën of administratie, zorgen over huisvesting, relatiemoeilijkheden of problemen met familie of vrienden … Iedereen wordt wel eens geconfronteerd met moeilijkheden en onvoorziene gebeurtenissen en kent kwetsbare momenten. Het centrum algemeen welzijnswerk (CAW) wil diegenen die het moeilijk hebben, de nodige steun geven om zelf terug verder te kunnen. Het heeft hierbij specifieke aandacht voor de meest kwetsbare groepen in de samenleving - jongeren, slachtoffers en hun directe omgeving, en gedetineerden en hun directe sociale omgeving -, zowel op individueel niveau als op samenlevingsniveau. Dit doen zij door preventief te werken, door te sensibiliseren en te signaleren, en door te overleggen met de overheid en aan te geven waar de welzijnsproblemen zitten in Vlaanderen en Brussel.

Onthaal is een laagdrempelig proces van vraagverheldering, waarbij samen met de jongere de hulpvraag wordt ontrafeld. Het onthaal kan één tot meerdere gesprekken zijn, en onderscheidt zich van begeleiding doordat er geen doelstellingen aan worden gekoppeld. De vraagverheldering kan een finaliteit op zich zijn of leiden tot directe hulp.

In 2021 onthalen de CAW’s 23.504 kinderen en jongeren tot 25 jaar. Dat is vergelijkbaar met het jaar voordien (2020: 24.019), wat toen een stijging betekende van goed 10 procent. In 2021 hebben de CAW de verruimde chaturen afgebouwd om meer ruimte te hebben om in te zetten op outreachend werken en fysieke contacten. Ook in 2021 spelen corona-effecten. Jongeren hadden minder ontspanningsmogelijkheden en zochten naar andere mogelijkheden om onderling contact te hebben en het onlinegebeuren had voor een groot deel van de jongeren afgedaan. Dit samen met de onzekere situatie zorgde voor meer vraag naar fysieke hulpverleningsgesprekken. Vanuit de hulpverlening zijn de CAW dan ook meer outreachend gaan werken

Huizen van het Kind

Een Huis van het Kind is een samenwerkingsverband tussen verschillende organisaties met een lokaal aanbod voor baby’s, kinderen, jongeren en (aanstaande) gezinnen. Lokale krachten worden gebundeld om aanstaande ouders en gezinnen met kinderen en jongeren zo goed mogelijk en zo dicht mogelijk bij hun leefwereld te ondersteunen. Begin 2022 zijn er in totaal 227 Huizen van het Kind in Vlaanderen en Brussel, waarbij bijna alle gemeenten in Vlaanderen betrokken zijn.

Meer weten? Lees en bekijk het magazine 'Huizen van het Kind': https://expoo.be/huizen-van-het-kind/magazine-huizen-van-het-kind of surf naar de site: Huis van het kind | (huizenvanhetkind.be)

Sociaal.net publiceerde een artikel over de Huizen van het Kind. Die trekken resoluut de kaart van het proportioneel universalisme. Elke ouder kan er terecht, of je nu van de hogere middenklasse bent of tot een maatschappelijke kwetsbare groep behoort. Maar hoe realiseren ze dit in de praktijk? Ivan Pauwels (Opgroeien) legt het uit:   https://sociaal.net/achtergrond/huis-van-het-kind-proportioneel-universalisme/

Overkophuizen

In een OverKop-huis kan je als jongere tot 25 jaar gewoon binnen en buiten lopen en allerlei leuke activiteiten doen. Het is een veilige plek waar je ook een luisterend oor vindt en beroep kan doen op professionele therapeutische hulp, zonder een label opgeplakt te krijgen.

In de afgelopen maanden zijn er naast de 5 bestaande (Tienen, Oostende, Genk, Gent en Mechelen) 25 nieuwe OverKop-huizen opgestart in Vlaanderen en Brussel. 

OverKop nestelt zich op een uniek kruispunt tussen onderwijs, jeugdwerk, geestelijke gezondheidszorg, jeugdhulp, welzijnswerk en de lokale besturen. Daarmee wordt er afgestapt van het hokjesdenken en wordt er resoluut voor een intersectorale aanpak gekozen. De mix aan expertise wordt gebundeld in een krachtig OverKop-netwerk waar jongeren centraal staan. Vanuit elk OverKop-huis wordt er intensief samengewerkt en kunnen partners hun engagement zelf bepalen. Zo kan het taboe rond psychische problemen bij jongeren verder doorbroken worden en vanuit een warme zorg bijgeschakeld worden naar intensievere hulp als jongeren zelf aangeven dat ze dat nodig hebben.

De 30 OverKop-huizen worden mee ondersteund door het agentschap Opgroeien.

Meer info: 5 fysieke huizen en online platform | OverKop

Lees hier het verhaal van Alicia: 'Overkop heeft zo goed als mijn leven gered'