Kinderen en jongeren met een handicap

Er zijn verschillende vormen van ondersteuning voor kinderen en jongeren met een handicap. We bespreken hier de Rechtstreeks Toegankelijke Hulp (RTH); de ondersteuning in een Multifunctioneel centrum (MFC), het persoonlijke assistentiebudget (PAB), de individuele materiële bijstand (IMB) en het basisondersteuningsbudget (BOB), voor kinderen en jongeren met een handicap tot 25 jaar.
De volledige combinatietabel van 2021 kan u hier vinden. (en van 2019 en 2020 hier). In afwijking van de kerncijfers voor jeugdhulp, zetten we hier ook BOB bij en nemen we voor RTH 25 jaar als leeftijdsgrens. De cijfers geven telkens op 31/12 weer welke kinderen op dat moment nog een openstaand dossier hebben en wijken op die manier licht af van de kerncijfers jeugdhulp waarbij alle unieke kinderen en jongeren geteld zijn die in de loop van het jaar ondersteuning kregen via het VAPH.

Rechtstreeks toegankelijke hulp (RTH)

Rechtstreeks toegankelijke hulp (RTH) is beperkte, handicapspecifieke ondersteuning in de vorm van begeleiding, dagopvang of verblijf voor wie af en toe hulp nodig heeft. De rechtstreeks toegankelijke hulp verloopt niet via de intersectorale toegangspoort of het VAPH. Wel direct via een zorgaanbieder.

In totaal werden in 2021 17.225 kinderen en jongeren ondersteund via RTH, dat is een lichte stijging in vergelijking met 2020 (16.583). In 2020 viel er nog een lichte daling te noteren. De stijging doet zich nu voor in alle leeftijdscategorieën, behalve voor de jongeren tussen 21 en 25 jaar. De lastige corona-situatie verklaart grotendeels de schommelingen bij de RTH; een aantal gezinnen hebben na een moeilijk eerste corona-jaar opnieuw de stap gemaakt of minder verhoogde drempels ervaren om RTH op te starten.

(In deze cijfers zijn ook de jongvolwassen tot 25 jaar meegenomen, net als ook de jonge kinderen waarbij een globale individuele ondersteuning (GIO) loopt)

Aantal kinderen en jongeren met een handicap (RTH)

Multifunctioneel centrum (MFC)

Een multifunctioneel centrum (MFC) richt zich tot personen met een handicap tot en met 21 jaar (uitzonderlijk verlengbaar tot 25 jaar) die nood hebben aan specifieke ondersteuning. Voor ondersteuning van een multifunctioneel centrum is een jeugdhulpbeslissing van de intersectorale toegangspoort. Een multifunctioneel centrum biedt begeleiding, dagopvang, verblijf.

De specifieke werking diagnostiek (OBC) en intensieve behandeling (GES+) ging begin 2020 over naar Opgroeien, wat de daling verklaarde van het aantal begeleide kinderen en jongeren in 2020 (8.642). Dat cijfer is ongeveer gelijk gebleven in 2021 (8.516)

Aantal kinderen en jongeren met een handicap (MFC)

Persoonlijke assistentiebudget (PAB)

Een stijgende groep (ouders van) kinderen en jongeren met een handicap verkiest om geen of slechts minimaal gebruik te maken van het aanbod van de voorzieningen. Zij verkiezen de ondersteuning thuis te organiseren. Om ook aan hun vraag tegemoet te komen, is het persoonlijke assistentiebudget (PAB) ontwikkeld. De aanvraagprocedure verloopt via de intersectorale toegangspoort.

Er zijn op 31 december 2021 in totaal 1.522 actieve PAB-budgethouders tot en met 21 jaar, ieder jaar komen er extra budgetten bij, afhankelijk van het uitbreidingsbeleid dat daarvoor voorzien is. In 2021 waren er dit 326.

Het hoogste aantal PAB-gebruikers bevindt zich nog steeds in de leeftijdsgroep 12-17 jaar (743 personen). Ook de groei bij de jongvolwassenen met een PAB is opvallend, de leeftijdsgrens is in 2018 verlegd naar 22 jaar.

Actieve budgethouders, nieuwe PAB-vragen, toegekende PAB's

Leeftijdsverdeling budgethouders PAB

Hulpmiddelen en aanpassingen (individuele materiële bijstand, IMB)

Hulpmiddelen en aanpassingen kunnen helpen om activiteiten waarbij iemand moeilijkheden ondervindt, uit te voeren. Het VAPH geeft tegemoetkomingen voor hulpmiddelen en aanpassingen. Minderjarigen die nog niet erkend zijn door het VAPH als persoon met een handicap, moeten hun eerste aanvraag voor hulpmiddelen indienen bij de intersectorale toegangspoort.

In 2021 is het totaal aantal ondersteunde kinderen en jongeren via IMB quasi gelijk gebleven. 8.136 in 2021 tegenover 8.112 in 2020. De grootste groep is de jongvolwassenen (18-25 jaar).

Aantal kinderen en jongeren met een handicap (IMB)

Basisondersteuningsbudget (BOB)

Het zorgbudget voor mensen met een handicap (basisondersteuningsbudget) is bedoeld voor personen met een erkende handicap en een beperkte ondersteuningsnood. Het zorgbudget is een vast bedrag van 300 euro per maand dat uitbetaald wordt door de zorgkassen.

Het aantal kinderen en jongeren met een BOB is het afgelopen jaar gedaald (9.263 in 2021; 10.266 in 2020). Vooral bij de groep jongvolwassenen (18-25 jaar) is de daling opvallend. Daardoor is de groep van 12-17 de grootste groep geworden.